دانلود کده

روز جهانی صنایع دستی

مقدمه

در دنیای خشن امروز که نشانه استیلای تکنیک بر روح انسان است، صنایع دستی یعنی دمیدن روح لطافت به این زندگی خشن و انسان تا هست لطافت را می خواهد و صنایع دستی این نیاز مبرم انسان را برآورده می کند. یکی از خصوصیات صنایع دستی این است که این صنعت حاصل روح ملت ها و آئین فرهنگ ملی کشورهاست که به سادگی با رجوع به آمار صنایع دستی کشورها به روحیه مردم آن کشورها می توان پی برد.

تعریف صنایع دستی

صنایع دستی، به مجموعه‌ای از هنرها و صنایع اطلاق می‌شود که محصول آن‌ها به طور عمده با استفاده از مواد اولیه‌ی بومی، به کمک دست و ابزار دستی ساخته می‌شود. در هر یک از فرآورده‌های این صنایع، ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگرسازنده، به نحوی تجلی می‌یابد و همین عامل، وجه تمایز اصلی این گونه محصول‌ها از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه‌ای است.

صنایع دستی، حاصل روح ملت‌ها و دستاورد هنرهای آموخته از نسلی به نسل دیگر است. بنابراین، صنایع دستی تنها کالائی برای مبادله نیست، بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی‌های قومی، از طریق این کالا مبادله می‌شود و نوعی ارتباط فرهنگی در میان جامعه‌ها پدید می‌آورد.

شورای جهانی صنایع دستی

صنایع دستی، پس از جنگ جهانی دوم، با محتوای هنری و فرهنگی، مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفت. در دهم ژوئن/ بیستم خرداد سال ۱۹۶۴م.، نخستین همایش‌ جهانی با شرکت مسئولان اجرائی، استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران بیش از ۴۰ کشور جهان، در نیویورک برگزارشد. در قطعنامه‌ی پایانی آن همایش، تأسیس« شورای جهانی صنایع دستی»، به عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب‌ شد. سالروز تأسیس این همایش، به عنوان «روز جهانی صنایع دستی» نامگذاری شد.

با راه‌اندازی شورای جهانی صنایع دستی ، صنایع دستی و سنتی، به صورت بخشی از حیات فرهنگی- اقتصادی ملت‌ها، مورد توجه قرار گرفت. ایران، از سال ۱۳۴۷ش./ ۱۹۶۸م. از طریق سازمان صنایع دستی کشور، به عضویت این شورا درآمد و در مجمع آسیا و اقیانوسیه‌ی آن، مشغول فعالیت شد. این شورا، در ابتدا با شمار محدودی از اعضا کار خود را آغازکرد. اما هم‌اکنون، ۹۰ کشور جهان را تحت پوشش دارد و دبیرخانه‌ی آن، در شهر آمستردام هلند قرار دارد.

مهمترین هدفهایی که این شورا، به عنوان یک ارگان غیر انتفاعی غیردولتی قائل شده است عبارت اند از:
۱) تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی و همچنین بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه ای آنها با توجه به زمینه های متفاوت فرهنگی موجود در هر یک از کشورهای عضو.
۲) حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به صورت رکن عمده ای از حیات فرهنگی ملتها.
۳) ایجاد همبستگی میان صنعتگران دستی سراسر جهان.

صنایع دستی در آینه زمان
گزافه نیست اگر گفته شود صنایع دستی، عمری به قدمت عمر بشر دارد. سابقه صنایع دستی، به عصر حجر باز می گردد. در این دوره، ساخت ظروف و همچنین بعضی ابزار مصرفی در زندگی روزمره مانند نیزه و خنجر از سنگ برای صید و شکار حیوانات معمول شد. رفته رفته به علت پیشرفت فکری، دیگر مواد موجود در طبیعت مانند خاک رس، چوب، سنگ آهن، مس و سرانجام پشم و کرک حیوانات و الیاف گیاهی نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ به طوری که پیشینه ساخت اشیای سفالی و مسی، به بیش از چهار هزار سال پیش می رسد.

دوره رنسانس در اروپا، در تکامل هنری صنایع دستی تأثیر انکارناپذیری به جا گذاشت و در نتیجه، افزون بر حفظ جنبه های مصرفی بسیاری از تولیدات دستی، موجب افزایش ارزش هنری و تزئینی آنها شد. ایران زمین نیز از هفت هزار سال پیش، بیرق هنر نیاکان خویش را به عنوان سند هویت ملی به رخ جهانیان کشیده است.

روز جهانی صنایع دستی

صنایع دستی و اشتغال
بدون تردید یکی از دلایل مهم در توجیه جنبه های مثبت صنایع دستی، به اثرات آن در مبارزه با انواع بیکاری مربوط می شود. بیکاری، یکی از مسائل پیچیده کشورهای رو به رشد است که از افزایش سریع جمعیت سرچشمه می گیرد. در بین انواع بیکاری، شایع ترین آن در کشورهای در حال توسعه، بیکاری پنهان است. به ویژه در آن دسته از کشورها که هنوز ساختار جامعه کشاورزی و روستایی به صورت سنتی و کهن باقی مانده است، بیکاری پنهان بیشتر به چشم می خورد. صنایع دستی با قابلیت ها و خصوصیات ویژه خود، می تواند نقش مهمی در حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برای بیکاران ایفا کند.

منبع:روز جهانی صنایع دستی

روز جهانی صنایع دستی

صنایع دستی اصفهان در طول قرن های متمادی به عنوان نماینده هنر اصیل قوم ایرانی در جهان معرفی شده است. از این رو اگر اصفهان را مهد صنایع دستی ایران بنامیم سخنی به گزاف نگفته ایم. چرا که ویژگی های فکری و روانی صنعتگر اصفهانی مانند ذوق، هنر، پشتکار و قناعت موجب شده است تا فرآورده های دست ساز اصفهان نه تنها در کشورمان خریداران فراوان داشته باشد بلکه مسافران و گردشگران و علاقمندان خارجی نیز طالب دست ساخته های اصفهان با ویژگی های خاص آن باشند. در این مطلب نگاهی به مهم‌ترین صنایع دستی اصفهان انداخته‌ایم.

۱. خاتم‌کاری

یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان خاتم کاری است. قدمت این هنر هم به دوران صفوی بر می گردد، در آن زمان کاخ ها، میز و صندلی ها، رحل قران ها خاتم کاری شده بودند. ابتدا مرکز خاتم سازی، شهر اصفهان بود. اما بعدها این هنر در شیراز رونق بیشتری گرفت و امروزه خاتم سازی شیراز جایگاه بالاتری دارد.
هنر آراستن سطح شی ها را بوسیله مثلث های کوچک، در طرح های مختلف را خاتم سازی می گویند. این مثلث ها از جنس عاج، استخوان، مفتول برنج، چوب و بعضی اوقات طلا هستند. خاتم اصفهان به روش خاتم شیراز ساخته می شود، گاهی با نقره یا مینا کاری همراه می شود، که در شیراز نمی توان دید. آثار زیبای خاتم سازی که در بازارهای اصفهان جلب توجه می کنند اشیای تزئینی، جعبه های زیبا، قاب عکس، شطرنج، تخته نرد و … هستند.

معرفی صنایع دستی اصفهان

۲. میناکاری

میناکاری هنر تزیین فلزات با مواد رنگین مات یا شفاف با مدد گرفتن از آتش است. این هنر شامل فعل و انفعالات پیچیده شیمیایی است و یک هنر آزمایشگاهی محسوب می شود و در حقیقت اشیایی را شامل می شود که از ترکیب اکسید فلزات با برخی نمک ها در اثر حرارت تزیین یافته است. میناکاری می تواند بر روی سفال و شیشه نیز انجام شود. در مغازه های صنایع دستی اصفهان و حتی دیگر شهرها ظروف و اشیاء نیلگون رنگی، دیده می شود که یکی از پر طرفدار ترین صنایع دستی اصفهان است.

معرفی صنایع دستی اصفهان

۳. گچبری

هنر گچ‌بری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و هر دوره زمانی، شکل و شیوه مخصوص به خود را داشته است. همان‌طور که از نام این هنر پیداست، مصالح اصلی بکار رفته در این هنر گچ می‌باشد. در ایران نیز گچ‌بری در دوره‌های مختلف تاریخی همراه با تفاوت‌هایی بوده است. گچ به دلیل داشتن خاصیت شکل‌پذیری، چسبندگی، رنگ مطلوب، کاربرد آسان، فراوانی و ارزانی کاربرد زیادی در هنرهای تزئینی دارد.

۴. گره چینی

گرِه‌چینی یکی از شاخه‌های هنر معماری و کاشی کاری سنتی است که اساتید این هنر از کنار هم چیدن آلات و لغات مختلف بر اساس طرح مدنظر خود با استفاده از کاشی، آجر یا سایر مواد نقش‌های هندسی تزئینی درست می‌کنند.البته هنر گره چینی فقط در معماری رواج ندارد و یکی از زیرشاخه‌های صنایع چوب نیز می‌باشد. هنر گره چینی هنری زیبا و اصیل است که به دلیل زحمت زیاد هزینه زیادی هم در بر دارد و می‌توان نمونه‌های این هنر را که بر روی چوب انجام گرفته در اماکن متبرکه مانند آستان قدس رضوی یا حرم شاه‌عبدالعظیم مشاهده نمود.

۵. قلمدان سازی

قلمدان، جعبه ای از جنس چوب، مقوا یا پاپیه ماشه است که برای نگهداری قلم‌های مخصوص خوشنویسی و ابزار کتابت کاربرد دارد. روی قلمدان با نقش‌های گوناگون از نقوش گیاهی و هندس و اشکال آدمیان، پرندگان و یا جانوران مزین می شود و به عنوان یکی از صایع دستی مهم ایران به شمار می رود. در اصفهان ساخت قلمدان یا قلمدان سازی یکی از هنرها و صنایع پر رونق است که بسیاری را به شوی خود می کشاند.

معرفی صنایع دستی اصفهان

۶. معرق کاری

معرق کاری هنر ایجاد نقش بر روی چوب است که از دوربری و تلفیق چوب های رنگی و مصالح دیگر مثل فیبر، خاتم، فلز و صدف بر روی زمینهای از چوب یا رنگ پلی استر انجام می شود.سابقه ی هنر معرق کاری به قرن ششم هجری و دوره سلجوقی باز می گردد. این هنر در آغاز برای تزیین سطح میز، بوفه و در به کار گرفته شد و تنها نقشهای اسلیمی با ۵ رنگ چوب آبنوس، فوفل، گلابی، سنجد و توت مورد استفاده قرار گرفت. امروزه این هنر هنوز هم مورد توجه بسیاری از علاقه مندان است و استادکاران نیز به تولید محصولات آن اشتغال دارند.

معرفی صنایع دستی اصفهان

۷. مسگری

مسگری یکی از صنایع دستی کهن ایران است. اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمانهای دور در موزه‌ها قابل مشاهده هستند. پیشینه مسگری در ایران حداقل به پنج هزار سال پیش می‌رسد و به ظن غالب اولین فلز مکشوفه بدست انسان همین فلز مس بوده و اولین فلزکاران نیز ایرانیان بوده‌اند. از جمله مراکز عمده این هنر شهرهای کاشان، اصفهان، کرمان، زنجان و شیراز می‌باشد.

معرفی صنایع دستی

۸. منبت‌کاری

واژه منبت به معنای کنده کاری خاص و همراه با خلل و فرج روی چوب است که سابقه ای دیرینه دارد، شاید بتوان آغاز تاریخ منبت کاری را از زمانی دانست که انسان نخستین بار، با ابزاری برنده چوبی را تراشیده است. در حال حاضر هم هنر منبت کاری همچنان رواج دارد و در گوشه و کنار ایران هنرمندان بسیاری بدان مشغولند اما متأسفانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل که شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی می رود و طرحهای خارجی جای آنها را می گیرد.
در نوعی از این هنر بجای آنکه زمینه چوب را کنده کاری کنند ونقش مورد نظر را برجسته سازند چوبهای مختلف را با رنگهای گوناگون طبیعی آن بریده پهلوی هم قرارمی دهند. این کار شباهت زیادی به هنر موزائیک دارد. در این گونه جدید از چوبهای شمشاد برای رنگ زرد و عناب برای رنگ قرمز استفاده می کنند. زمینه کار بیشتر از چوب گردو و یا ریشه درختان جنگلی است که خود دارای نقوش زیبایی هستند. مهمترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است.
این چوب باید محکم و بدون گره باشد. برای این منظور از چوبهای آبنوس، فوفل، بقم، شمشاد، و عناب و گردو، استفاده می کنند. البته آبنوس و بقم چون هم محکمتر و هم چربتر هستند دوام بیشتری دارند اما در ایران بخاطر فراوانی چوب گردو اکثراً از این چوب استفاده می شود.منبت کاری چوب در شهرهای گلپایگان و اصفهان رونق و رواج درخور و شایان توجه ای دارد.

منبع:معرفی صنایع دستی اصفهان

معرفی صنایع دستی اصفهان